blog archief

27 11 2019 Paddenstoelen

Bezoeken: 45

Paddenstoelen, natuurlijke afvalopruimers.

Dankzij de overvloedige regen is deze herfst eindelijk weer eens een feest voor de paddenstoelenbewonderaars. Paddenstoelen zijn de “vruchten” van schimmels (fungi), zoals de appel de vrucht is van een appelboom. In de herfst valt de regen op de nog warme bodem, ideale omstandigheden voor de groei van schimmels. Bij te veel droogte, hitte of vorst sterft een groot deel van de bodemschimmels af.

In de paddenstoel worden sporen gevormd, die zich over grote afstanden kunnen verspreiden. Na kieming op een geschikte plek (bijv. aarde of een stuk hout) ontstaat hieruit een netwerk van schimmeldraden (zwamvlok of mycelium). Uit de zwamvlok groeit op een zeker moment een paddenstoel. Als je een heel dun plakje paddenstoel onder de microscoop bekijkt, zie je dat die zelf ook helemaal is opgebouwd uit schimmeldraden (hyfen). Er bestaan heel veel soorten schimmels, die lang niet allemaal paddenstoelen maken om sporen te vormen en te verspreiden. En sommige maken zelfs geen schimmeldraden, zoals de gisten, die gebruikt worden om brood te laten rijzen of bier mee te brouwen.

Schimmels vervullen een belangrijke rol in de natuur. De opruimers (saprofieten) leven van dood, meestal plantaardig materiaal. Samen met bacteriën zorgen ze voor de vertering van dode plantenresten, het vergaan van dikke boomstammen in het bos en het opruimen van uitwerpselen.

Daarnaast kennen we de samenlevers (mycorrhizavormers), ook heel belangrijk. Hun zwamdraden maken verbindingen met de wortels van een gastheer (boom of plant), de zgn. mycorrhiza. De gastheer geeft suikers aan de schimmel en het netwerk van zwamdraden zorgt ervoor, dat de boom meer water en mineralen kan opnemen dan alleen met zijn eigen wortelstelsel.

En dan zijn er nog de profiteurs (parasieten). Ook deze soorten halen hun voedsel uit een gastheer, maar dan op zo’n manier dat de boom er aan dood kan gaan. Zij slaan toe zodra een boom verzwakt is, en komen bijv. binnen via een verwonding door maaimachines. Als de boom dood is, blijft de zwam vaak nog aanwezig en breekt dan ook het dode hout verder af. Daarna zie je er al gauw allerlei andere paddenstoelen op verschijnen, dit zijn de opruimers. In de late herfst en in de winter kun je vaak nog veel van dit soort “houtpaddenstoelen” vinden.