Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. (SNC)

Het ooievaarspaar langs de ’s Gravenweg heeft tenminste 2 jongen (foto Yvonne Commijs). Over het 2e nest iets verder richting Nieuwerkerk nog geen recente info, maar nest wel nog bezet. Dit ooievaarspaar heeft tot nu toe zo’n 10 jongen grootgebracht in 4 jaar.

Veenmol (Gryllotalpa gryllotalpa). Een van de grootste insecten van West Europa (mannetje 4 cm , vrouwtje 5-7 cm) en in Nederland vrij zeldzaam. Was een beschermde soort, maar dat is inmiddels niet meer het geval. Een soort Krekel die voornamelijk ondergronds leeft van plantenwortels, regenwormen en larven van andere insecten die ondergronds leven. Zoals de naam al zegt, komt hij vooral voor in veengebieden. Hun voorpoten lijken op die van mollenklauwen: echte gravers! In de paartijd (voorjaar) komen ze boven de grond. Het mannetje maakt dan ’s avonds en ’s nachts een langgerekte triller (klik hier voor het geluid van de veenmol) om een vrouwtje te lokken bij de ingang van een door hem gemaakt holletje. Bovengronds kunnen ze ook vliegen! Jurriaan, onze nieuwe bestuurslid,  trof in Schollebos op 2 plaatsen ’zingende’ veenmollen aan. 

Afgelopen zaterdagmiddag met 8 man in Schollebos honderden Reuzenberenklauwen afgestoken en/of gemaaid. Na 2 middagen ongeveer op de helft. Aanstaande zaterdag  dus wederom aan de slag. Graag weer vrijwilligers!!! Verzamelen om 13.30 bij Pannenkoekenhuis aan de Bermweg.  Lange broek, lange mouwen, handschoenen en – indien mogelijk – een goede spa. Na afloop gezellig een drankje aangeboden in Pannenkoekenhuis. Ook elders in Capelle neemt Reuzenberenklauw enorm toe: niet voor niets een gevaarlijke “Invasieve Exoot”! 

Koekoek (Cuculus canorus). Aan de late kant werd langs Schollebos ook de Koekoek weer gehoord. De roep “koekoek” is afkomstig van het mannetje dat hiermee een vrouwtje hoopt te lokken. Vrouwtjeskoekoek legt 1 ei per nest van andere vogels, waarbij zij zich specialiseert op 1 bepaalde soort, hier waarschijnlijk op de nesten van Kleine Karekiet. Zowel man- als vrouwkoekoek zijn na “gedane arbeid” al weer snel vertrokken naar hun overwinteringsgebieden in Afrika om de zorg voor hun kroost over te laten aan de arme karekietjes (“Broedparasitisme”).

Gewoon Vogelmelk (Ornithogalum umbellatum).Een prachtige bloem, beschermd! Door SNC uitgeplant in Schollebos en nu bloeiend. Behoort tot de Aspergefamilie (Asparagaceae). Inheemse soort, maar ook als tuinplant verkrijgbaar. Is wel giftig! Zoek langs 1e voetpad rechts na Pannenkoekenhuis.

De lente komt geleidelijk aan haar eind, zomer nadert. In het Schollebos zijn Daslook en vele andere echt vroege lentebloeiers uitgebloeid. Keurig getimed, want nu is het de tijd voor struiken en bomen die het licht voor deze bloemen wegnemen en voor schaduwverdragende bosplanten die nu snel opkomen. In meer open gebieden komen de zomerbloeiers al weer tevoorschijn.

De Meidoorns staan in bloei en verspreiden een heerlijk zoete geur.

Eenstijlige Meidoorn (Crataegus monogyna). Een vertegenwoordiger van de Rozenfamilie en een belangrijke struik voor insecten en (bessen!) vogels.

Hulst (Ilex aquifolium). Ook de Hulst staat nu in bloei. De Hulst is “Tweehuizig”: de mannelijke en vrouwelijke bloemen staan op verschillende struiken. Hier een vrouwelijke struik die later dus drager is van de rode bessen. De onderste bladeren hebben meer stekels dan de bovenste bladeren, waarschijnlijk als bescherming tegen vraat van grote grazers. De altijd groene struiken worden ’s winters vaak bezocht door Goudhaantjes op zoek naar voedsel. De bessen worden door vogels pas gegeten als er weinig anders is om te eten.

In mijn achtertuin de eerste libellen: Juffertjes. Juffertjes zijn de kleinste libellensoorten, maar nog steeds roofinsecten!

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula). Vaak bij tuinvijvers zoals bij mij. Een van de vroegst vliegende libellen. Algemeen. 

Variabele Waterjuffer (Coenagrion pulchellum). Ook een algemene soort.

“Hollands Kant” (Fluitenkruid, Anthriscus sylvestris). In de open gazons staat nu Fluitenkruid massaal in bloei. Momenteel een van de kandidaten voor Nederlands Nationale Bloem. Door Jac.P. Thijsse (1865-1945; oprichter Natuurmonumenten, Verkadealbums, onderwijzer, veldbioloog) Hollands Kant genoemd naar analogie van het vermaarde Brussels Kant. Overzie de massaal bloeiende planten en zie de fijnmazige witte kantstructuur. Hoe plastisch wist deze schoolmeester dit te verwoorden! De naam Fluitenkruid verwijst naar het kindergebruik om een fluitje te maken van de stengel. De bloemen zijn vooral in trek bij zweefvliegen.

SNC ook op 11 mei vertegenwoordigd op de “Capelse Groenmarkt”. Doel: versterking stadsbiodioversiteit. Groenere tuinen (Tegels eruit, planten erin). Diverse groen-geallieerde instanties deden ook mee (Bomenstichting, Natuur- en milieueducatiecentrum De Hooiberg, KNNV, Ambrosiusgilde, Groene Motor e.a.

Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum)

Komende zaterdagen 20 en 27 mei gaan we weer met vrijwilligers aan de slag om de opmars van Reuzenberenklauw in Schollebos terug te dringen door ze met een spa ondergronds af te steken. Een prachtige plant die wel 4 meter hoog kan worden en ooit geïmporteerd als sierplant. Wel een gevaarlijke plant: het is een invasieve exoot (woekert ten koste van inheemse planten) en veroorzaakt bij huidcontact enorme blaren die snel kapot gaan en gaan ontsteken (2e graads brandwonden). Vooral gevaarlijk voor kinderen (waar is mijn voetbal?), maar ook voor honden en ook voor paarden. Europese wetgeving verplicht overheid deze invasieve exoot te bestrijden. Meld het bij de gemeente als deze plant in uw wijk ook voorkomt!

Als u mee wilt doen met de bestrijding van deze fraaie, maar gevaarlijke plant: zaterdag 20 en 27 mei, 14.00 uur verzamelen bij Pannenkoekenhuis Bermweg. Ter bescherming aanbevolen: dichte, stevige schoenen, lange broek, lange mouwen, handschoenen. En als u een spa heeft, gaarne meenemen.

Onze 2e Lente-excursie op 29 april. Een matige opkomst, we hadden als pensionado’s niet in de gaten dat het viel in de voorjaarsvakantie, een leermomentje dus. Desalniettemin zo’n 15 enthousiaste deelnemers. Volop bloeiende Daslook en andere Stinseplanten, luid zingende Cetti’s Zanger en tot mijn verrassing eindelijk weer een Wijngaardslak.

Wijngaardslak (Helix pomatia; foto Martin den Boer).

Oorspronkelijk een Zuid-Europese soort, maar inmiddels ook in Nederland op diverse plaatsen. Zeldzaam en beschermd. Grootste Europese landslak en door sommigen als delicatesse beschouwd (“Escargots”), maar voor mij (ooit 1x geproefd) niet meer dan een stugge gombal waarbij de knoflooksaus het moet doen. In Schollebos nabij Capelse Manege en Spartasportvelden ooit een flinke populatie (tellingen van volwassen exemplaren van meer dan 50). Bij aanleg van Spartavelden werd belangrijkste bosplantsoen waar ze voorkwamen in de winter verwijderd. De wijngaardslak overwintert ondergronds tussen het wortelgestel van de bomen. Exit wijngaardslak dus. Door SNC toen nog gekweekte exemplaren uitgezet, maar met tot nu toe nog weinig resultaat. Af en toe 1 of 2 exemplaren per jaar waargenomen, ook nu dus weer. Hoop voor de toekomst dus. Voordeel: slakken zijn hermafrodiet (zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsdelen), dus als 2 elkaar ontmoeten altijd raak!

Bunzing (Mustela putorius).

Ook een triest berichtje: Franklin Lemmob trof in de wijk Schollevaar deze dode Bunzing aan. Waarschijnlijk aangereden. Lid van de Marterfamilie en een fel roofdier. Pakt gerust een flink konijn. Nauw verwant aan de Fret. Als troost de wetenschap dat de Bunzing het goed doet in Capelle gezien het aantal verkeersslachtoffers (het is voornamelijk een nachtdier, dus geen waarnemingen overdags). Door SNC destijds een paartje uitgezet in Schollebos nadat ze door een opvangcentrum waren gered (1 ervan in wijk Schollevaar gered).

Zwartkopmeeuw (Larus melanocephalus).

In Hitland werden diverse bijzondere meeuwensoorten waargenomen zoals deze Zwartkopmeeuw (geen Kokmeeuw dus!). In Nederland schaarse, maar in aantal toenemende broedvogel. SNC op expeditie op golfbaan Hitland om mogelijk broedgeval te spotten, helaas zonder resultaat.

Wel werden later een Pontische Meeuw (Larus cacchinans), een zeldzame wintergast, en een Geelpootmeeuw (Larus michahellis), een broedvogel van Zuid-Europa in/om Hitland waargenomen. In Hitland komt recent ook de Ree voor (vastgelegd op bewegingscamera’tain’tgeplaatst door directeur Ton Aker).

Kleine Karekiet (Acrocephalus scirpaceus; foto Rob van Dorland). “Karekiet, karekiet, karekietkietkiet, ik hoor je wel maar ik zie je niet”. Een late terugkomer uit Afrika is ook weer terug. Klein rietvogeltje dat broedt in oud riet. Voornamelijk te spotten als het mannetje onder in het riet zit te zingen, zien doe je ze moeilijk. Rob presteerde het desondanks om hem op camera vast te leggen. Wordt vaak slachtoffer van de Koekoek die haar eieren in karekietennesten legt (1 ei per nest). 

Gemeente heeft Kenniscentrum Insecten (EIS) opdracht gegeven om het bijenbestand in Capelle te onderzoeken (tellen van wilde bijensoorten en honingbijen) met als zwaartepunt Schollebos. Expert Johan t Bosch van EIS is deze zomer dan ook regelmatig te zien in Schollebos. Dit om meer te weten te komen over eventuele competitie tussen Honingbij en wilde bijensoorten (er bestaat daar landelijk discussie over). In een werkgroep zullen later de bevindingen geëvalueerd worden (SNC, Ambrosiusgilde,  Natuur en Milieu-educatiecentrum “Hooiberg”, Gemeente). Johan is blij met onze inbreng qua onderzoekslocaties. In de Vlindertuin, die hij niet wist te vinden, constateerde hij direct al 3 of 4 bijensoorten.

Populierenpijlstaart (Laothoe populi; foto Rob van Dorland).

Een grote nachtvlinder (3-4,5 cm) en overdags dus in soort slaapstand. Algemeen en ook in Schollebos eerder waargenomen. Kleur bruinig of grijzig. Belangrijkste waardplant (waar eitjes op worden afgezet) zijn populierensoorten, maar soms ook wilgensoorten. Overwintert als pop ondergronds. De rupsen van pijlstaartvlinders hebben op hun achterlijf een doornachtige pijl, vandaar hun naam.

Tussen ’s Gravenweg en Rijkevorselweg  is een paar jaar geleden een 2e ooievaarspaal geplaatst Dit jaar voor het eerst in bezit genomen door een nieuw ooievaarspaar. Nu 2 paartjes aan het broeden! Zoals altijd zijn broedresultaten altijd mede afhankelijk van het voedselaanbod en in dit geval dus van het ecologisch in stand houden van het restant van het slagenlandschap tussen ’s Gravenweg en Rijkevorselweg. Ook al heeft gemeente dit slagenlandschap als ecologische hoofdstructuur vastgesteld, staat dit onder druk door woningbouwwensen. 

Komende zaterdag 6 mei gaan we met vrijwilligers weer Reuzenberenklauw bestrijden in Schollebos. Eigenlijk een overheidstaak (EU-wetgeving!). Weliswaar een prachtige plant, maar gevaarlijk; het is een invasieve exoot (woekert ten koste van inheemse soorten) en na huidcontact in combinatie met zonlicht ontstaan enorme blaren die gaan zweren. Wilt u meedoen? Kom dan aanstaande zaterdag om 13.00 uur naar pannenkoekenhuis Schollebos. Lange broek, dichte schoenen, lange mouwen en handschoenen aanbevolen.

Huiszwaluw (Delichon urbicum). Eind deze week ook de Huiszwaluwen langs de Bermweg weer terug uit Afrika. Net als de boerenzwaluw (zie vorige blog) maakt deze “geluksbrenger” nesten van klei, maar dan onder dakgoten en dakoverspanningen. SNC heeft destijds 60 (half-)kunstnesten aan huizen langs de Bermweg opgehangen om de toen bijna uitgestorven kolonie van nog maar 4 nesten op te krikken (gefinancierd door gemeente). Na een paar jaar waren er weer zo’n 20 nesten bebroed met een maximum van 25 in 1 jaar).

Zwaluwen zijn net als vele andere Capelse vogelsoorten, vleermuizen, egels, e.d.  insecteneters. Broedsucces is mede afhankelijk van beschikbaarheid van voedsel, niet alleen voor de ouders, maar vooral voor hun jongen. Normaliter keurig geregeld met af en toe tegenvallers, maar met klimaatverandering wordt het voor diverse soorten wel moeilijk gemaakt: zonder aanpassing geen afstemming op de omstandigheden en dus slechte broedresultaten. Daarnaast is het insectenbestand (biomassa) in 25 jaar met 75% afgenomen. Voor Capelle dus de opgave om het insectenbestand te verbeteren door beter ecologisch florabeheer. Gelukkig is dit besef doorgedrongen: gemeente is ook verantwoordelijk voor het bijdragen aan biodiversiteit en daarmee aan kwaliteit van wonen. Ook afstemmen dus!

Oranjetipje (Anthocharis cardamines). Afgelopen week ook de eerste Oranjetipjes uit hun overwinterende pop tevoorschijn gekomen in Schollebos. En dit keer weer perfect afgestemd omdat hun belangrijkste  waardplanten (waar ze hun eitjes op afzetten) net volop in bloei zijn: Pinksterbloem (hier op foto), Look-zonder-Look en soms andere familieleden van de Kruisbloemigen (Brassicaceae) zoals het massaal bloeiende Raapzaad. Kan er niks aan doen, het is mijn favoriete vlindertje. Vrouwtje (op foto mannetje) legt 1 eitje per bloemetje; het rupsje leeft van het bloembeginsel. Pas zo’n 10 jaar in Capelle en toenemend in aantal.

Look-zonder-Look (Alliaria petiolata). Hun bladeren ruiken (blad even kneuzen) naar muffe ui. “Look” = “Ui”, maar Look-zonder-Look is dus geen uiensoort. Op meerdere plekken in Schollebos in bloeiende veldjes nu te zien.

Komende week : dinsdag naar vogeleilandje Golfbaan Hitland (mogelijk broedgeval Zwartkopmeeuw?) en zaterdag 29 april onze Lente-excursie Schollebos (13.30 uur verzamelen bij Pannenkoekenhuis).

Boerenzwaluw (Hirundo rustica).

In Capelle is slechts 1 plek waar Boerenzwaluwen broeden: op de Capelse Manege langs de Bermweg. Het is een typische zomergast en overwintert in Afrika. Net als andere zwaluwsoorten een insecteneter, vaak vlak boven het maaiveld van akkers en weilanden jagend, soms ook wat hoger boven boomkronen. Hij broedt vooral in stallen, schuren, maar soms ook onder bruggen in nesten gemaakt van klei. Op de Capelse Manege maken ze hun nesten in de paardenstallen. De paarden zitten er niet mee, die zijn al blij dat hun huisvrienden korte metten maken met muggen en stalvliegen.

In de hoop om de populatie te verstevigen heeft SNC in overleg met de manege-eigenares 5 kunstnesten aangebracht in de grote paardenstal. Indien succesvol zal SNC volgend jaar nog eens 5 kunstnesten plaatsen.

De reeds aanwezige boertjes keken van dichtbij heel nieuwsgierig toe: een splinternieuw kant en klaar huis?

Nog meer vogelnieuwtjes:

Visdief (Sterna hirundo)

De Visdiefjes zijn ook weer terug uit hun overwinteringsgebieden in Afrika. Deze elegante, slanke sterntjes dansen als ballerina’s boven het water op jacht naar visjes waarbij hun snavel onveranderd loodrecht naar beneden is gericht. Zij broeden op een groot plat dak langs Rijckevorselweg en op eilandje op Golfbaan Hitland. 

Na een afwezigheid van 2 jaar zijn er sterke aanwijzingen dat de IJsvogel weer aan het broeden is in het Schollebos in hun vertrouwde oude broedoever. Regelmatig vliegt er een uit die oever naar een boven water hangende struik, waar hij een aantal “bad-duiken” neemt om zich te verschonen van de viezigheid in hun nestgang (visschubben, poep van de jongen). Ook zijn er regelmatige meldingen van IJsvogel langs de Nieuwerkerkse Tocht, wat zou kunnen wijzen op een 2e paartje.

Afgelopen vrijdag een overlegronde met Gemeente (afdeling StadsBeheer = “SB” . Weinig concrete resultaten voor de korte termijn helaas, maar wel diverse toezeggingen. Gemeente kampt met onderbezetting en ambtenaren komen om in het werk. Wel wordt hard gewerkt aan meer ecologisch groen in de wijken (“Maai mei niet”, minder maaien, meer diversiteit in plantsoenen voor vlinders, bijen en andere insecten). Voor diverse items moeten we met afdeling Stadsontwikkeling (“SO”) aan de slag (Hertenparkje Wegelingpark, terrein langs Oude Laantje, Slotlaan, Natuurinclusief bouwen en renoveren, e.d.).

Niet voor niets begint de lente met de bloei van vele kruiden: zij profiteren van het feit dat bomen en struiken nog geen blad hebben, waardoor zij ten volle kunnen genieten van het nog karige zonlicht in nog korte dagen. Struiken en lage bomen komen daarna in blad en profiteren op dezelfde manier van de meestal nog bladloze hoge(re) bomen. Allemaal prachtig te zien in onze grootste natuurparel, het Schollebos, zeker met een voorjaarszonnetje. Diverse echt vroege bloeiers zijn al (bijna) uitgebloeid, maar nog genoeg kleur met nieuwe bloeiers.

Paardenbloem (Taraxacum officinale) en Speenkruid (Ficaria Verna). 

Hoe mooi is de Paardenbloem! Snap werkelijk niet waarom sommige mensen deze schitterende bloem in hun gazon of tuin proberen uit te roeien. Iets wat ook moeilijk gaat: als er ook maar een klein stukje van hun penwortel achterblijft, komt hij weer vrolijk terug! Wordt ook wel “Molsla” genoemd. Jong blad is eetbaar (in salades) en werd vroeger vooral gezocht in molshopen vanwege de lekkerdere smaak. Elk lintje van de “Paardenbloem” is een echt bloemetje met alles erop en eraan; al die kleine bloemetjes staan op een gemeenschappelijk bloembed. Na de bloei een prachtige, fotogeniek symmetrische bol met zaadpluisjes die kinderen wegblazen. 

Pinksterbloem (Cardamine pratensis). Deze week bloeien ook weer de Pinksterbloemen. Deze week met Pasen?? Ja, naamgeving van flora en fauna berust vaak op historie. In de Kleine IJstijd (15e t/m 19e eeuw) kwam de Pinksterbloem pas in bloei omstreeks Pinksteren (6 weken na Pasen). In West-Europa lag de gemiddelde temperatuur toen 1-2 graden lager dan nu. Het is een belangrijke waardplant voor het Oranjetipje, een beschermd dagvlindertje dat ook in Capelle voorkomt.

Het is voor het eerst dat ik iemand heb uitgenodigd als gastschrijver. Ik doe dit in de hoop dat dit inspirerend werkt voor andere Capelse burgers. Bij deze het woord aan Marjolein Martveld, als vrijwilligster voor SNC in Zwaluwwerkgroep en in Waarnemingsappgroep, die aan de bel trok toen zij gierzwaluwnesten zag sneuvelen:

Beste volgers,

Vanaf 2011 woon ik aan de rand van Sportpark Schenkel. Als natuur- en vogelliefhebber een fijne plek. Toen ontdekte ik dat er in mijn wijk  gierzwaluwen voorkwamen. Door me te verdiepen in hun leefwijze en ze te observeren kwam ik te weten waar hun nesten waren. Tegen de schemer kwamen ze pas terug op hun nesten onder dakpannen, goten en gaten in muren en tussen het lood bij schoorstenen. In totaal heb ik ongeveer 15 locaties gevonden, maar het kunnen er ook meer zijn. Bij de bewoners heb ik flyers van de vogelbescherming uitgedeeld om hen ervan op de hoogte te brengen dat er in hun woning zeer bijzondere en beschermde vogels broeden. Gierzwaluwen zijn “honkvast” en hun nesten zijn wettelijk beschermd. Bij huidige renovatiewerken aan huizen in Schenkel waarbij gierzwaluwnesten zijn gesneuveld moet men dan ook dit compenseren door bijvoorbeeld kunstnesten aan te brengen.

Recent zijn in de buurt van Erica-/Violierstraat daarom al 3 gierzwaluwnestkasten opgehangen. Eind april arriveren de eerste gierzwaluwen weer, dus houd de hemel dan in de gaten om deze luchtacrobaten te zien. En… misschien wilt u ook gierzwaluwnestkasten aan uw woning? Ik kijk reikhalzend uit naar hun komst.

Met vriendelijke groet, Marjolein Martveldt.

Ter  aanvulling: de Gierzwaluw behoort niet tot de familie Zwaluwen, hij is eerder verwant met Kolibri’s (!). Zij eten, paren en slapen zelfs in de lucht en komen alleen aan land om nest te bouwen en hun kroost te voederen (vroeger dacht men dan ook dat ze uit de modder voortkwamen zonder pootjes). Zij overwinteren in Zuid-Afrika (!). Bij slecht weer (geen insecten als voedsel) zoeken ze gewoon “even” honderden kilometers elders hun voedsel.

In de lucht te herkennen aan hun ankervormig silhouet en hun gierend geluid.

Tot slot: Dotterbloem (Caltha palustris). Nu weelderig bloeiend langs waters in west-Schollebos, destijds aangeplant door SNC.

Lente is al begonnen, maar het gaat met horten en stoten. U kent de spreuken wel: Maart roert zijn staart en April doet wat het wil. Nou dit jaar klopt dit wel: de ene keer 16 graden met vroeg ontwaakte vlinders en ontluikende voorjaarsflora, een andere keer 7 graden met bijna vorst aan de grond met een noodrem voor deze vroege vlinders en voorjaarsflora. Toch gaan we nu echt de lente tegemoet.

Zwartkop (Sylvia atricapilla). Sinds een week zijn de Zwartkoppen weer alom aanwezig in Schollebos, terug van hun overwinteringsgebieden in Zuid Europa en luid en melodieus zingend. Soms ook hier enkele overwinterende exemplaren.

Veel vogels zijn druk in de weer met baltsen, paren en broeden. Toch nog wachten op terugkeer van o.a. Kleine Karekiet, Visdief, Koekoek, Huis- en Gierzwaluw. Altijd spannend!

Cetti’s Zanger (Cettia cetti). Via onze waarnemingsappgroep zijn nu vrijwel zeker 2 territoria van de Cetti’s Zanger in Schollebos vastgesteld. Of dit tot broedresultaten gaat leiden is afwachten. Wel een bewijs dat deze Zuid-Europese nieuwkomer zich hier volledig thuis voelt. Is een standvogel: hele jaar blijvend.

Armbloemig Look (Allium paradoxum). Aangeplant (?) en zich snel verspreidend langs “strontpad” in Schollebos (noordkant Nieuwerkerkse Tocht oost-schollebos). Nu volop in bloei. Een van de uiensoorten in Schollebos naast Daslook, Driekantig Look en Kraailook (“Look”= Ui). Daslook (massaal aanwezig) staat op enkele plaats in bloei en volop in knop. Helaas weer chinese dametjes die boodschappentassen vol daslook afsnijden. Is verboden (Boswet).

Padden en Salamanders keren weer terug naar het water (overwinteren op land onder stenen, in grondholen, e.d.).

Na de kap van vele zieke en dode Essen in Schollebos, zijn nu door gemeente 50 nieuwe bomen geplant. In betreffende gebied zijn ook nieuwe struiken geplant. SNC heeft ook een en ander geplant (bosroos en wilde appel).

De kapkunstenaar heeft ook deze gemaakt (naast Schollevaartseweg).

Drukke activiteiten:

Voorbereiding Schollebosexcursie 29 april, verzoek excursie Hitland, voorbereiding bestrijding Reuzenberenklauw in Schollebos met SNC-vrijwilligers (6 mei), deelname gemeentelijke Groenmarkt (11 mei), deelname Dag van het Park (24 en 25 juni), kunstnesten voor Boerenzwaluw Capelse manege, opstarten Scholeksterproject, overleg Rijkswaterstaat (oeverzwaluwwand, beverburcht), ontwikkelen digitaal beheersplan gazons en bestrijding invasieve exoten, moerasplanten bestellen en planten in Schollebos, vragen aan gemeente over Wegelingpark en gebiedje naast Oude Laantje en nog wat meer. Uitgebreide kennismaking met nieuw potentieel bestuurslid SNC; gaat zeker lukken, later meer info.

In een volgende blog het verhaal van Marjolein (vrijwilligster SNC in Zwaluwwerkgroep) over Gierzwaluwen in Schenkel.

Ondersteunt u de doelstellingen van SNC, deel die dan met anderen om ons draagvlak nog verder te vergroten!

Het gaat hard nu. Lente komt met de sneltrein. Altijd leuk om “De Eerste” te zien van een nieuwe lente. Ga erop uit en ontdek zelf! Bloeiers afgelopen week in Schollebos:

Klein Hoefblad (Tussilago farfara). Paar weken terug een enkel bloeiend exemplaar, maar nu weelderig bloeiend. Familie Asterachtigen (Asteraceae). Bloeiend met rechtop gerichte bloemhoofdjes, uitgebloeid met knikkende hoofdjes, maar als de zaden gerijpt zijn gaan de hoofdjes weer rechtop staan zodat de wind vat krijgt op de zaadpluizen. Uitgekiend toch? Wordt door natuurvolgers beschouwd als echt een van de eerste lentebodes.

Speenkruid (Ficaria verna). Nu massaal in bloei komend. Familie Ranonkelachtigen (Ranunculaceae). “Speenkruid” vernoemd naar de ondergrondse wortelknolletjes die lijken op tepels (speen = tepel). Na de bloei verdwijnt alles behalve de wortelknolletjes om in volgend voorjaar weer te verschijnen.

Bosanemoon (Anemone nemorosa). Ook Ranonkelfamilie. Hier aangeplant als Stinseplant, maar is ook inheems. Bosranden langs voetpaden.

Oosterse Sterhyacint (Scilla siberica). Klein, maar wonderschoon. Slechts op enkele plaatsen. Aangeplant als Stinseplant of verwilderde tuinplant. Aspergefamilie. Bosranden langs voetpaden.

Gewone Dotterbloem (Caltha palustris palustris). Ook een Ranonkelsoort. Langs natte oevers. Door SNC o.a. aangeplant in westelijk deel van Schollebos.

Vingerhelmbloem (Corydalis cheilanthifolia). Aangeplant als Stinseplant. De eerste exemplaren bloeien al. Verspreidt zich langzaam maar gestaag in Schollebos langs voetpaden. Papaverfamilie (Papavereceae).

Van de vogels ook de eerste zomergasten weer terug (broeden hier ’s zomers, maar overwinteren in Afrika of Zuid-Europa).

Tjiftjaf (Phylloscopus collybita). Ineens zijn ze weer overal te horen met hun zang: in staccato “Tjiftjiftjaf-tjiftjiftjaf” (roept zijn eigen naam dus). Komen groepsgewijs terug uit hun zuidelijke overwinteringsgebieden. Vliegen dan in de nacht terug om roofvogels te ontwijken.

Grasmus (Sylvia communis). Af en toe waarnemingen in Capelle, maar niet zeker of die ook hier broedt. Echte zomergast (overwintert ten zuiden van Sahara). Afgelopen week 2 exemplaren waargenomen in golfbaangebied.

Oppimpen Schollebos:

Nadat gemeenteambtenaren van afdeling Duurzaamheid struiken hebben geplant, heeft gemeente op een 2e plek samen met een basisschoolklas van Het Baken ook weer meer dan 100 struiken geplant. Kwam oma met kleindochter tegen die eraan had meegewerkt en heb haar beloofd er iets over te schrijven, bij deze dus.

Verder heeft ook SNC struiken geplant: een paar Vlinderstruiken (Buddleja) op de Vlindertuin en verspreid in Schollebos 12 Bosrozen (Rosa arvensis) en 2 Wilde Appels (Malus sylvestris), beide zeldzaam als wilde soort.

Afgelopen zaterdagmiddag een “Vroege Lente-excursie” in het Schollebos. Vrijdag ervoor liep ik nog mijn hond uit te laten in een vliegende natte sneeuwbui, maar zaterdag perfect weer met veel zon en weinig wind. Wat een mazzel! Opkomst was prima met zo’n 20 mensen. We hadden gehoopt op meer bloeiende planten, maar de koude van de afgelopen paar weken zorgde helaas voor stagnatie in de groei. Veel blad, maar nog weinig bloei. Wel aantal bloeiende struiken als Gele Kornoelje en Sleedoorn. Desalniettemin bleef er genoeg over om 2,5 uur lang van alles te laten zien, horen, ruiken en over te vertellen. Naast Buizerd, Groene Specht en andere algemene vogelsoorten ook een langsvliegende Torenvalk, achtervolgd door een pestende Zwarte Kraai.

Overigens hadden gemeenteambtenaren op die desolate vrijdag in kader van “Nederland Doet” wel meer dan 100 struiken geplant om Schollebos een “greenburst” te geven.

Hulde voor deze ambtenaren! Deze aanplant van struiken langs bosranden past in het plan om meer biodiversiteit in Schollebos en Capelle te bereiken. Gelaagde vegetatie (Kruiden->Struiken->Bos) versterkt die biodiversiteit. 

Mijn gezondheid stagneerde ook een goede week: Corona! Alle boosters gehad, maar toch. Kwam daarom weinig toe aan schrijven en miste ik een vergadering met SNC-Gemeente (behoud bosplantsoentje Capelseweg, Maaibeleid Schollebos, e.a.). Maar Anton heeft prima de honneurs waargenomen.

Wat waarnemingen betreft kreeg ik van onze waarnemingen-appgroep nog enkele leuke dingen door:

Grote Gele Kwikstaart (Motacilla cineria). Zeldzame broedvogel in Nederland langs vooral snel stromende beken. In Capelle elke winter als wintergast. Vaak op platte daken met waterplassen van huizen langs Capelseweg, maar ook elders.

Grote Zilverreiger (Casmerodius albus). Steeds algemener wordende Nederlandse broedvogel. In Capelle en Hitland als zwervende wintergast elke winter waargenomen. 

Waterral (Rallus aquaticus). Zeer schuwe moeras-/rietvogel, meestal op geluid (als van een schreeuwend speenvarken) waargenomen. Vaste bewoner Schollebos, voornamelijk in rietzones van Nieuwerkerkse Tocht. Goed beheer van rietoevers is onontbeerlijk om deze prachtige rallensoort te behouden!

Vuurgoudhaan (Regulis ignicapilla). Meerdere waarnemingen van dit fraaie vogeltje. Nederlandse broedvogel van naaldbossen, maar ’s winters rondzwervend en elke winter wel te zien in Schollebos. Verschil met de gewone Vuurgoudhaan, die ook ’s winters hier rondzwerft, is de brede witte wenkbrauwstreep.

Groenling (Chloris chloris). Een vinkensoort die ooit heel algemeen was. Elk jaar spaarzame waarnemingen in Capelle (de meeste rondom volkstuinen Schollebos). Standvogel. De sterk gedaalde populatie wellicht mede veroorzaakt door besmettelijke ziekte (het Geel, een eencellige parasiet Trichomonas gallinae – die vooral de bovenste luchtwegen aantast). Werd vroeger clandestien gevangen om te kruisen met nauw verwante kanarie vanwege zang en kleur.

(IJsvogel, Archieffoto Hans Bénard). Eindelijk! Er waren constant al weer meerdere waarnemingen van ’n ijsvogel in Schollebos, maar deze week werd een paartje gezien, samen op een tak achter Capelseweg langs een sloot. Het paartje vloog even later samen richting hun oude broedoever. Onbekend of dat hetzelfde paartje is dat al jaren in Schollebos heeft gebroed. IJsvogels broeden al enkele tientallen jaren in Schollebos behalve de laatste 2 jaar. Dat kunnen nooit altijd dezelfde zijn, want ook een ijsvogel heeft niet het eeuwige leven. Dus mag Capelle blij zijn dat dit vliegende juweel toch steeds weer Capelle weet te vinden om er te broeden!

“Witte” Paarse Dovenetel (Lamium purpureum). De Paarse Dovenetel is een heel algemeen plantje dat vrijwel het hele jaar door bloeit. De ‘natuurlijke’ kleur van de bloemetjes is – zoals de naam al zegt – paars. In Schollebos staan in de boomspiegel van een Es echter een mix van paarse en witte exemplaren. Komt wel vaker voor, maar is toch bijzonder. Een goede nectarplant, familie Lipbloemigen (Lamiaceae). Verdient een beschermd plekje.

Cetti’s Zanger (Cettia cetti; archieffoto Rob van Dorland). Deze nieuwe soort uit Zuid-Europa heeft inmiddels heel Nederland veroverd als broedvogel (Klimaat!). Vorige zomer, maar ook gedurende deze winter diverse waarnemingen in Schollebos langs Nieuwerkse Tocht. Zo ook deze week weer. Is een “Standvogel”: waar die zich vestigt als broedvogel, is ie ook hele jaar aanwezig (geen trekvogel). Schuwe vogel van dichte bosschages in nabijheid van water. Meeste waarnemingen zijn op geluid: een niet te missen karakteristieke zang en roep.

Ooievaar (Ciconia ciconia; archieffoto). Ooievaars zijn van oorsprong trekvogels: vliegen in najaar naar Afrika om te overwinteren en in voorjaar weer terug te keren. Sinds enkele jaren ook een broedvogel in Capelle langs de ’s Gravenweg. Tegenwoordig trekken veel ooievaars niet meer weg en blijven ze ook hier ’s winters. Van ons Capels paartje werd deze winter af en toe maar 1 exemplaar gezien. Vandaag gelukkig weer het paartje verenigd op het nest.